BAB 3 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN PENTADBIRAN NEGARA

LATAR BELAKANG

ü      Struktur pentadbiran sebuah kerajaan melayu dapat dilihat dengan jelas pada zaman pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka.

ü      Tun Sri Lanang dalam karya agungnya Sulalatus Salatin menggambarkan tentang tiga unsur iaitu raja, sultan, para pembesar dan rakyat.

ü      Setelah kedatangan British pada abad ke-19 berlaku perubahan dalam hala cara berpolitik, system pemerintahan dan pentadbiran Negara.

ü      Sehinggalah Tanah Melayu mencapai kemerdekaan, baru muncul pentadbiran baharu iaitu sistem pengasingan kuasa.

ü      Melalui sistem ini, badan yang menggubal undang-undang bertindak menjalankan urusan menggubal undang-undang sahaja dan tidak terlibat dalam Bidang Kehakiman dan juga Kuasa Badan Pentadbiran.

KOMPONEN UTAMA SISTEM KERAJAAN MALAYSIA

Majlis Raja-Raja :

• Badan Pentadbiran
• Badan Perundangan
• Badan Kehakiman

MAJLIS RAJA-RAJA

ü     Dianggotai 19 orang Sultan dan 4 orang Gabenor atau yang Dipertua Negeri.

ü     Antara tugas Majlis Raja-Raja :

·    Memilih YDPA dan timbalan YDPA.

·    Bersetuju atau tolak adat istiadat dalam Islam bagi keseluruhan persekutuan Tanah Melayu kecuali Sabah dan Sarawak.

ü   Yang di-Pertuan Agong (YDPA)

·    Bertindak sebagai ketua Negara dan juga tiga cabang.

·    Dilantik lima tahun sekali.

·    Tugas YDPA :

(I)                    Mengikut nasihat

(II)                Mengikut budi bicara

(III)            Pemerintah tertinggi angkatan tentera

(IV)            Perkenalkan rang undang-undang

(V)                Perishtiharan darurat

(VI)            Kuasa pengampunan

BADAN PENTADBIRAN (EKSEKUTIF)

KUASA EKSEKUTIF PERINGKAT PERSEKUTUAN :

• JEMAAH MENTERI KABINET

• PERDANA MENTERI

• MENTERI

• TIMBALAN MENTERI

• MENTERI-MENTERI KABINET

PERDANA MENTERI

ü   Perlantikan Perdana Menteri sebagai ketua kabinet dilantik oleh YDP Agong dan ahli Dewan Rakyat yang dipercayai mendapat sokongan majority hli-ahli dewan.

MENTERI

ü   Menteri-menteri lain dilantik dari kalangan Ahli Dewan Rakyat ataupun Dewan Negara.

ü   Seorang menteri boleh mengetuai satu atau lebih kementerian.

ü   Seseorang menteri yang dilantik mengetuai sesuatu Kementerian bertanggungjawab menjalankan tugas-tugas yang diberikan kepadanya mengikut Akta Tugas Menteri.

KUASA EKSEKUTIF PERINGKAT PERSEKUTUAN

ü      Menteri Kabinet adalah yang menang secara majority dalam Pilihan Raya.

ü      Tugas utama Kabinet ialah menggubal dan menjalankan Dasar Tertinggi Negara.

ü      Diketuai oleh Perdana Menteri dan Menteri yang lain.

ü      Menteri dilantik oleh YDPA.

KUASA EKSEKUTIF PERINGKAT NEGERI

ü      Raja/Sultan/Yang DiPertua Negeri

ü      Majlis mesyuarat Kerajaan Negeri

ü      Dewan Undangan Negeri

MAJLIS MESYUARAT KERAJAAN NEGERI

ü      Majlis mesyuarat Kerajaan Negeri seperti Jemaah Menteri di peringkat Persekutuan.

ü      Ia boleh dianggap sebagai Kabinet Negeri.

ü      Negeri-Negeri Melayu Beraja diketuai oleh Menteri Besar.

ü      Negeri-Negeri Melayu Tidak Beraja diketuai oleh Ketua Menteri.

ü      Ianya dipilih melalui Dewan Undangan Negeri (ADUN).

PERANAN MAJLIS MESYUARAT KERAJAAN NEGERI (EXCO)

ü      Menasihati Raja atau yang Dipertua Negeri masing-masing.

ü      Membentuk Dasar-Dasar Dewan Undangan Negeri dan melaksanakan dasar-dasar yang berkaitan dengan rang undang-undang.

ü      Namun, ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri (MMKN) tidak boleh mengambil bahagian dalam aktiviti perdagangan, perniagaan atau profesion yang ada kaitan dengan jawatan-jawatan yang tertentu.

PENTADBIRAN PERINGKAT NEGERI

ü      Urusan pentadbiran tertakluk kepada Perlembagaan Negeri yang diperuntukkan oleh Perlembagaan Persekutuan.

ü      Bertujuan untuk kepentingan sesebuah negeri itu sendiri.

ü      Dasar kerajaan dibentuk oleh Adun bagi diselaraskan oleh Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri dan ditentukan oleh Pejabat Daerah bagi Pembangunan Daerah.

STRUKTUR PENTADBIRAN SARAWAK DAN SABAH

ü      Di Sarawak terbahagi kepada empat bahagian

·     BAHAGIAN : Ditadbir oleh Residen

·     DAERAH : Pegawai Daerah

·     DAERAH KECIL : Pegawai Anak Negeri

·     KAMPUNG : Penghulu

ü      Di Sabah terbahagi kepada dua bahagian

·     DAERAH : Pegawai Daerah ( dibantu oleh ketua nak negeri )

·     KAMPUNG : Ketua Kampung ( dibantu oleh orang-orang tua )

KABINET

ü      Konsep Kabinet atau Jemaah Menteri yang dikenali hari ini sebenarnya telah wujud sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi.

ü      Nama-nama seperti Bendahara, Laksamana, Temenggung dan Syahbandar.

ü      Sebelum dikenali sebagai Kabinet, badan ini dikenali sebagai Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri.

ü      Bermula dengan penubuhan mini Kabinet, ianya dikenali sebagai Sistem Ahli (1951).

ü      Dilantik oleh YDPA untuk menasihati Baginda dalam menjalankan tugas-tugasannya.

ü      Bertanggungjawab bersama Parlimen.

ü      Penting sebagai pembawa usul atau Rang Undang-Undang Kerajaan.

FUNGSI KABINET

ü      Membentuk dasar-dasar utama Negara.

ü      Memutuskan pendirian kerajaan.

ü      Membantu penyelarasan pentadbiran kerajaan pusat.

ü      Melaksanakan kuasa eksekutif YDPA.

KEMENTERIAN

ü      Kementerian

ü      Perbadanan awam

ü      Jabatan

ü      Badan berkanun

ü      Badan bukan berkanun

·     Perdana Menteri atau Timbalan Perdana Menteri mengetuai sesebuah dan beberapa buah  Kementerian bertanggungjawab menggubal Dasar-Dasar Kerajaan, merancang serta menyelaras Program Pembangunan Ekonomi dan Sosial di Negara kita

·     Terdapat 26 buah Kementerian yang dipertanggungjawab, antaranya :

§ Kementerian sumber manusia

§ Kementerian hasil luar dan dalam negeri

§ Setiap Kementerian diketuai oleh seorang Menteri dan dibantu oleh Timbalan Menteri, Setiausaha Parlimen dan Setiausaha Politik

PERBADANAN AWAM

ü      Diketuai oleh ketua setiausaha Negara

ü      Mengawasi perjalanan kementerian dan jabatan kerajaan

ü      Peringkat Kementerian,, diketuai oleh Ketua Setiiusaha Kementerian

ü      Melakanakan dasar dan tugas yang ditetapkan oleh kerajaan

ü      Terdapat du Badan Kerajaan

·     BADAN BERKANUN (kuasa autonomi oleh kerajaan

·     BADAN TIDAK BERKANUN

BADAN PERUNDANGAN (LEGISLATIF)

• Yang Dipertua Agong
• Majliss Raja-Raja
• Parlimen

BADAN PERUNDANGAN

• Parlimen
• Dewan Negara
• Dewan Rakyat

PARLIMEN

·     Perlembagaan Persekutuan Malaysia memperuntukkan kuasa Perundangan Persekutuan kepada Parlimen

ü      DEWAN NEGARA

§ Tempoh jawatan senator selama 3 tahun

§ Mempunyai 69 orang ahli atau senator

§ Hendaklah berumur 30 tahun ke atas

§ Senator tidak boleh memegang jawatan dari 2 penggal